Depremler, insanlık tarihinin en yıkıcı doğa olaylarından biridir. Antik Yunan’dan modern Japonya’ya kadar, toplumlar bu felaketle başa çıkma yöntemleri geliştirmiştir. Ancak, İstanbul gibi yüksek nüfus yoğunluğu ve ciddi trafik sorunlarıyla mücadele eden bir şehirde, deprem riskine karşı hazırlıklı olmak, bilinçli bir yaklaşım ve doğru adımları gerektirir. Bu yazıda, deprem anı ve sonrasında hayati öneme sahip önerileri, ulaşım stratejilerini ve toplumsal farkındalık çalışmalarını ele alıyoruz.

1. Evde Deprem Anında Alınacak Tedbirler

Eşyaların Yerleşimi: Ne Yapmamalıyız?

• Dolapları duvara sabitleyin.
• Üst kısmı ağır eşya ya da giysilerle dolu dolapları hafifletin.
• Yatakları, cam veya devrilebilir eşyaların uzağında konumlandırın.

Tavan ve Zemin Güvenliği

• Yapıların kolon ve kiriş sistemlerinin güncel deprem yönetmeliklerine uygun olması şarttır.
• Halı gibi yumuşak zemin kaplamaları, düşen nesnelerin yarattığı yaralanma riskini azaltabilir; ancak yapısal güvenlik her zaman öncelikli olmalıdır.

2. Deprem Anında Ulaşım: Asansör ve Merdiven Kullanımı

• Asansör kullanımı kesinlikle önerilmez. Elektrik kesintisi nedeniyle asansörde mahsur kalma riski vardır.
• Merdivenler en güvenli seçenektir. Acil durum çıkışları ve yangın merdivenleri, hızlı tahliye için tasarlanmıştır.

3. Trafik ve Acil Durum Müdahalesi

İstanbul’da yoğun saatlerde (17:00‑21:00) acil durum ekiplerinin hareket kabiliyeti sınırlı olabilir.

• Ambulans, itfaiye ve kurtarma ekipleri şehir içinde etkili bir şekilde hareket edemeyebilir.
• Toplu taşıma sistemlerinin aktif hâle getirilmesi, bu sorunu hafifletebilir ve kurtarma ekiplerinin ulaşımını kolaylaştırır.

4. Toplu Taşıma Sistemleri ve Deprem

• İstanbul metroları, depreme dayanıklı altyapısı sayesinde kritik tahliye rotaları sunar.
• Deprem sonrası haberleşme ve gıda yardım merkezleri olarak kullanılabilir.
• Bireysel araç kullanımının azaltılması, toplu taşıma kullanımının artırılması, deprem sonrası şehir içi hareket kabiliyetini artırır.

5. Parklar ve Toplanma Alanları

• Parklar ve açık alanlar, deprem sonrası toplanma ve barınma noktaları olarak büyük önem taşır.
• Alışveriş merkezlerine dönüştürülen bazı yeşil alanlar, toplanma alanlarının yetersiz kalmasına yol açmaktadır.
• Yerel yönetimlerin bu alanları koruması ve yeni toplanma noktaları oluşturması kritik bir ihtiyaçtır.

6. Deprem Bilinci ve Eğitim

• Doğru eğitim, panik yapmadan hareket etmeyi ve en güvenli noktalara yönelmeyi sağlar.
• Bilgi, doğru korkuyu yaratır; bu korku sizi tehlikelerden korur.

7. Bilgiye Erişim ve Doğruluk Kontrolü

• Resmi kaynaklardan bilgi alın.
• Sosyal medyada paylaşılan bilgilerin doğruluğunu teyit edin.
• Gerekirse uzmanlara danışın. Yanlış bilgi yayılması, panik ve hatalı kararlar doğurabilir.

Bu rehber, depreme hazırlık konusunda farkındalık yaratmayı ve İstanbul gibi bir megakentte alınması gereken adımları vurgulamayı amaçlamaktadır. Her birey, kendi güvenliğini sağlamak için sorumluluk alabilir; daha bilinçli bir toplum, afetleri daha az kayıpla atlatır.